Σύμφωνα με τον επίσημο οδηγό του προγράμματος “Εξοικονομώ 2025” και την επιβεβαίωση που ακολούθησε μέσω κοινού δελτίου τύπου του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας και του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών, το χρονικό διάστημα κατά το οποίο θα υποβάλλονται οι αιτήσεις στο πρόγραμμα είναι από την Τετάρτη 8 Ιανουαρίου ως και την Πέμπτη 20 Μαρτίου 2025 .
Μέχρι σήμερα, πέντε μόλις εργάσιμες ημέρες πριν την επίσημη έναρξη, η ιστοσελίδα του προγράμματος exoikonomo2025.gov.gr με το αντίστοιχο εγχειρίδιο οδηγιών υποβολής αιτήσεων δεν έχει ακόμα ενεργοποιηθεί με σκοπό την εξοικείωση των εμπλεκόμενων με τα απαιτούμενα. Επιπλέον, δεν υπάρχει ακόμα ανακοίνωση από το buildingcert για ενημέρωση της εφαρμογής του αρχείου ενεργειακών επιθεωρήσεων ώστε να υποστηρίζει τη δημιουργία προσαρτημάτων για το “Εξοικονομώ 2025”.
Πέρα από τα ανωτέρω που δεν έχουν ακόμα ξεκινήσει, ενεργειακοί επιθεωρητές που επικοινώνησαν με το B2Green, τόνισαν πως το βασικότερο πρόβλημα του νέου προγράμματος είναι το κριτήριο αξιολόγησης των αιτήσεων, σύμφωνα με το οποίο «η διαδικασία αξιολόγησης των υποβληθεισών αιτήσεων στο Πρόγραμμα γίνεται στη βάση συγκριτικής αξιολόγησης ανά κατηγορία ωφελούμενων, ήτοι αξιολόγησης της κάθε αίτησης στη βάση του κριτηρίου βαθμοημερών θέρμανσης» (κεφάλαιο 5.6). Το ίδιο αναφέρεται και στο κεφάλαιο 5.7 όπου και αναφορικά με την αξιολόγηση των αιτήσεων, σημειώνεται μεταξύ άλλων πως «μετά την ολοκλήρωση της υποβολής αιτήσεων, με βάση την βαθμολογία του κριτηρίου βαθμοημερών, η οποία καθορίζει την συνολική βαθμολογία της αίτησης, όπως αυτή προκύπτει βάσει των στοιχείων που υποβλήθηκαν στο πληροφοριακό σύστημα, συντάσσονται:
- Πίνακες κατάταξης υποβληθεισών προτάσεων με φθίνουσα σειρά βαθμολόγησης που η επιχορήγησή τους εντάσσεται στον διαθέσιμο προϋπολογισμό του Προγράμματος («καταρχήν επιλέξιμες» αιτήσεις).
- Πίνακες κατάταξης προτάσεων με φθίνουσα σειρά βαθμολόγησης των υπόλοιπων υποβληθεισών αιτήσεων που η επιχορήγησή τους δεν εντάσσεται στον διαθέσιμο προϋπολογισμό του Προγράμματος («επιλαχούσες» αιτήσεις).»
Υπενθυμίζουμε πως οι βαθμοημέρες αποτελούν δείκτη για τη δριμύτητα κλίματος μιας περιοχής που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό των φορτίων θέρμανσης ενός κτιρίου και της απαιτούμενης κατανάλωσης ενέργειας για τη θέρμανσή του. Όπως σημειώνουν οι μηχανικοί που επικοινώνησαν με το B2Green, αν και οι βαθμοημέρες ορθώς χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του επιδόματος θέρμανσης, η χρήση τους ως κριτήριο ενεργειακής αναβάθμισης σε προγράμματα τύπου “Εξοικονομώ” είναι λάθος, γιατί δε συνυπολογίζει τις μεγάλες ενεργειακές ανάγκες που έχουν οι θερμές περιοχές της χώρας, ειδικά έτσι όπως διαμορφώνεται το κλίμα, έπειτα από μία χρονιά ρεκόρ αύξησης θερμοκρασίας όπως ήταν το 2024 και με εκθέσεις που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, σύμφωνα με τις οποίες το 2025 αναμένεται να είναι μία από τις τρεις θερμότερες χρονιές που έχουν καταγραφεί στον πλανήτη.
Το ανωτέρω πρόβλημα όμως, ενισχύεται από την ανυπαρξία γεωγραφικής κατανομής των κονδυλίων, στον οδηγό του προγράμματος. Στο “Εξοικονομώ 2023”, ο οδηγός σημείωνε πως «η κατανομή του προϋπολογισμού του Προγράμματος ανά Περιφέρεια, χωριστά για τις ομάδες εισοδηματικών κατηγοριών 1 και 2 έως 5, θα προκύψει μετά την ολοκλήρωση υποβολής αιτήσεων, στο πλαίσιο ίδιου ποσοστού επιτυχόντων σε κάθε Περιφέρεια» (κεφάλαιο 1.3). Επιπλέον, στο κεφάλαιο “5.6 Κριτήρια Αξιολόγησης”, ο οδηγός του “Εξοικονομώ 2023” σημείωνε πως «η διαδικασία της Συγκριτικής Αξιολόγησης των αιτήσεων θα είναι ξεχωριστή για δύο (2) κατηγορίες Ωφελούμενων και για κάθε Περιφέρεια». Αντίστοιχη επισήμανση υπήρξε και στον οδηγό του προγράμματος “Εξοικονομώ 2021”. Στον οδηγό όμως του νέου προγράμματος “Εξοικονομώ 2025”, ουσιαστικά δεν υπάρχει καμία απολύτως αναφορά για κατανομή κονδυλίων ανά Περιφέρεια (πέρα από τις περιοχές στις οποίες ανήκουν πλημμυροπαθείς, σεισμόπληκτοι κλπ.), καταλήγοντας στην αξιολόγηση της κάθε αίτησης στη βάση του κριτηρίου βαθμοημερών θέρμανσης, σε έναν ενιαίο πίνακα με ενιαίο προϋπολογισμό για όλη την Ελλάδα. Εύκολα καταλαβαίνει κανείς πως με το χάσμα που υπάρχει στον πίνακα βαθμοημερών με ανώτατο βαθμολογούμενο όριο κριτηρίου 1,617221815 και κατώτατο βαθμολογούμενο όριο κριτηρίου 0,117638923, πρακτικά θα καταφέρουν να ενταχθούν στο πρόγραμμα κυρίως (αν όχι αποκλειστικά) οι ορεινές και οι βόρειες περιοχές της χώρας, αναλόγως φυσικά του ενδιαφέροντος που θα εκδηλώσουν οι ιδιοκτήτες από αυτές τις περιοχές.
Τέλος, σημειώνουμε μία ακόμα παράμετρο “από τα παλιά”, η οποία θα ισχύσει σε περίπτωση ισοβαθμιών των αιτήσεων. Σε αυτή την περίπτωση λοιπόν, όπως αναφέρεται τόσο στο “Κεφάλαιο 5.7 – Αξιολόγηση Αιτήσεων” όσο και στο “Παράρτημα IX – Κριτήριο Βαθμολόγησης”, «σε περίπτωση αιτήσεων που ισοβαθμούν ως προς την βαθμολογία, ανώτερη στην κατάταξη τοποθετείται εκείνη η αίτηση που κατατέθηκε πρώτη βάσει της χρονοσήμανσης που λαμβάνει κάθε αίτηση κατά την υποβολή της». Έτσι λοιπόν, έστω για εκείνες τις περιπτώσεις για τις οποίες ενδέχεται να προκύψει ισοβαθμία, επανέρχεται η σειρά χρονικής προτεραιότητας, δίνοντας ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα στο γεγονός ότι μέχρι στιγμής, όπως αναφέραμε και στην αρχή του άρθρου, δεν έχει ενεργοποιηθεί η σελίδα του προγράμματος με τις οδηγίες υποβολής.
Χρήσιμο θα ήταν να υπάρξει άμεσα κάποια διευκρίνιση επί των ανωτέρω από το ΥΠΕΝ, όπως επίσης χρήσιμο (αν όχι αναγκαίο) θα ήταν να δοθεί άμεσα στη δημοσιότητα το εγχειρίδιο με τις οδηγίες υποβολής αιτήσεων. Μένει να δούμε αν θα υπάρξει κάτι νεότερο μέσα στις επόμενες ημέρες.
